در دنیای امروز به دنبال دگرگونی های عمده جوامع و تحولات جمعیتی مقوله آب و بحث محدودیت آن شکل دیگری به خود گرفته است؛ با افزایش سرسام آور جمعیت انسان، تقاضا برای مصرف آب به طور چشمگیری افزایش یافته است. جداول میزان آب در همه قاره ها و در بسیاری از نواحی سیر نزولی داشته و کمبود آب در بعضی مناطق سبب پیدایش قحطی و مشکلات غذایی شده و آلودگی آب ها نیز به این مشکلات افزوده است.

در طول ادوار گذشته تاریخ، آدمیان «آب» را به عنوان عنصری تمدن ساز می نگریسته اند؛ هر کجا آبادانی در پهنه گیتی نمایان شده است، بقای خود را از این گوهر هستی بخش داشته است و در واقع آب، ضامن حیات جوامع انسانی قلمداد می شود. تاریخ فرهنگ و تمدن ایران زمین، سراسر حکایت از جایگاه مقدس و بی بدیل آب در نزد ساکنان این سرزمین دارد؛ ایرانیان چه در دوره باستان و چه در دوره پس از ورود اسلام، آب را پاس داشته و ارج می نهاده اند. بسیاری از مراسم و مناسبت های آیینی مردم ایران در دوره پیش از اسلام، با محوریت و حضور آب برپا می شده و همواره ردپایی از قداست و حرمت آب در آن به چشم می خورده است. این نگاه با تلفیق با آموزه های دین مبین اسلام، تقدس و اهمیت بیشتری به آب می بخشد؛ به گونه ای که در آیات کتاب آسمانی قرآن و روایات منسوب به بزرگان دین، موارد متعددی در ستایش و اهمیت آب می توان یافت.

 

 

در دنیای امروز به دنبال دگرگونی های عمده جوامع و تحولات جمعیتی مقوله آب و بحث محدودیت آن شکل دیگری به خود گرفته است؛ با افزایش سرسام آور جمعیت انسان، تقاضا برای مصرف آب به طور چشمگیری افزایش یافته است. جداول میزان آب در همه قاره ها و در بسیاری از نواحی سیر نزولی داشته و کمبود آب در بعضی مناطق سبب پیدایش قحطی و مشکلات غذایی شده و آلودگی آب ها نیز به این مشکلات افزوده است. هم اکنون دغدغه کم آبی، یکی از پنج موضوع اساسی مذاکرات کشور هاست. به گزارش بانک جهانی، هنوز بیش از یک میلیارد نفر در دنیا، قادر به استفاده از آب سالم نیستند و همه ساله حدود سه میلیون نفر به خاطر آب آلوده از بین می روند.. تهدید منابع آبی از نظر کمی و کیفی ( آلودگی آب )خود را به عنوان یک چالش عمده نمایان ساخته و می رود تا روند زندگی آدمی را به مخاطره افکند. از این رو بجاست تا تلاش در جهت حفظ و حراست از منابع آبی در زمره اولویت های اصلی مسوولان و سیاستگذاران امر در ابعاد ملی و جهانی قرار گیرد. نقش منابع آبی در توسعه و تداوم جوامع

 

 

یکی از راه های توسعه و حرکت جوامع به سوی تمدن و رفاه عمومی، استفاده بهینه و کارا از منابع طبیعی و خدادادی است. اگر کشوری بخواهد با کاروان تمدن و توسعه علمی حرکت کند, ناچار است از منابع طبیعی خود استفاده لازم و مطلوبی داشته باشد. یکی از منابع بسیار مهم و حیاتی که در زندگی روزمره انسان ها و تداوم تولیدات نقش فوق العاده دارد، منابع آبی است. اگر از این ماده حیاتی استفاده مطلوب شود، بسیاری از مشکلات کشورها حل خواهد شد. اصولا انسان به گونه ای به این ماده حیاتی وابسته است که حتی قادر نیست یک روز بدون آن زندگی کند. از بین مصارف مختلف آب، آب مصرفی شرب و بهداشت یک محصول نهایی در چرخه اقتصاد بوده و آب مصرفی کشاورزی و صنعتی یک کالای واسطه در چرخه تولید محسوب می شود. صاحبنظران اعتقاد دارند که انقلاب کشاورزی و صنعتی در اروپا بدون تامین آب واحدهای صنعتی و کشاورزی، تامین آب آشامیدنی و دفع فاضلاب ها، امکانپذیر نبود.

 

 

راهبردهای فرهنگی مدیریت منابع آب

 

 

به منظور نیل به اهداف مدیریت منابع آب و توسعه پایدار در جامعه ,علاوه بر اقدامات فنی و فعالیت های سازهای و مهندسی، به کارگیری رویکرد ها و راهکارهای فرهنگی و آموزشی می تواند کارساز باشد؛ این مهم زمانی از اهمیت دوچندان برخوردار می شود که بدانیم تغییر رویکردها و نگرش ها از طریق راهکارهای فرهنگی ,تاثیری ماندگار دارد.

 

 

اقدامات ترویجی و تشویقی

 

 

در راستای بهینه کردن مصرف آب در زمینه های کشاورزی، شرب و صنعتی، اطلاع رسانی و دادن آگاهی کافی به مصرف کنندگان و ایجاد مراکز ترویجی نمونه مفید است( مانند انتخاب صنف نمونه در زمینه رعایت الگوی مصرف). همچنین اتخاذ تصمیمات تشویق کننده در صورت رعایت میزان مصرف بهینه در هر مورد می تواند عامل موثری برای کاهش مصرف آب باشد. بدین ترتیب، از طریق مشارکت مردم در امر مصرف بهینه، ضمن اقتصادی کردن امور کشاورزی و صنعتی، منابع آب نسل های آینده نیز حفظ خواهد شد.

 

 

اقدامات اداری و قانونی محدود کننده

 

 

وضع قوانین و مقررات بازدارنده و محدوده کننده و اجرای آن از طریق مراجع اداری قانونی می تواند سبب حفظ منابع آب شود. البته انجام چنین اقداماتی نیاز به همکاری و همفکری همه عوامل اداری و اجتماعی دارد تا به نتیجه مطلوب منتهی شود. از جمله این مقررات ممنوع کردن محدوده مشخص از نظر بهره برداری جدید یا بیشتر از منابع آب سطحی یا زیرزمینی است.

 

 

اقدامات نظارتی و کنترلی

 

 

 

این کار با هماهنگی شرکت های آب منطقه ای و آب و فاضلاب و نیز همکاری سایر ارگان های مرتبط صورت می گیرد. در این راستا می توان ضمن نصب تجهیزات کنترلی و مقررات تشویقی و تنبیهی در مورد مصرف کمتر یا بیشتر از حد مجاز، مانع مصرف نامعقول و غیرقانونی آب شد.

منبع : www.aftabir.com